Türkiye’de Pilotluk Mesleğinin Durumu
Türkiye şu anda rahat durumda, cennet günlerini yaşamaktadır.
Neden? Çünkü öncelikle havacılık konusunda daha doyuma ulaşmadığımızdan dolayı yüksek bir pilot ihtiyacı ile karşı karşıyayız. Bir hava yolu uçağının 9 ile 14 pilot arası bir rakam ile idame edilebildiğini düşünürsek ve sadece THY’nin önümüzdeki yıllar için verdiği yüzlerce uçak siparişini bu rakamlar ile çarparsak binlerce pilot ihtiyacı oluşacağı açıkça görülebilir.
Pilot hemen hemen herkes olur lakin bence pilot olmanın önünde 5 nitelik gereklidir. Özellikle Türkiye’nin ihtiyacı olan pilotlar genç, İngilizce bilen, sağlıklı, istekli ve varlıklı olmalıdır. Türkiye’de genç ve İngilizce bilen sayısı az olduğundan zaten pilotaj için başvurabilen çok az insanımız kalmaktadır. Sağlıklı ve pilotaj eğitim ücretini ödeyebilecek derecede varlıklı arkadaşları da kenara çekersek pilotaj için başvurabilecek insanımızın sayısı yok denecek kadar az rakamlara inmektedir. Şimdi elinizde bir şey yoksa alım ücretini arttırarak piyasada ararsınız. Türkiye’de yüksek pilot maaşlarının temelinde yatan bence budur. Türk uçuş okullarının dünya ortalaması üzerinde eğitim fiyatları uygulamalarının temelinde de yine bence bu yatmaktadır. Gün gelir nitelikli insan sayımız artar, ortalık pilottan geçilmez ise o zaman pilot maaşları düşer, ama eminim bunun önünde daha en az bir 10 yıl var gibi. Türkiye’de peki düşük maliyetli hava taşımacılığı yapan şirket yok mu, var lakin önlerinde yarışmacı olarak pilotlara astronomik maaşlar veren bir dev THY vardır.
THY’nin verdiği maaşın 5’de 1’ine pilot çalıştırmaya kalkarsanız zaten elinizde durmayan pilotlar tamamen kaçırırsınız. Unutmayalım, Doğu’da pilot olma amacı pilotluğun yüksek maaşlı iş olmasıdır, batıda ise temelde uçma tutkusu yatar. Temelde uçma tutkusu olmasa her yıl bu kadar Amerikalı genç insan Amerika’da $2000‘a çalışacaklarını bile bile Florida’daki uçuş okulumuza pilotaj eğitimine gelmez.
Pilotaj Eğitimlerinde Sürekli Olarak Duyulan “PAY TO FLY” Kavramı
Avrupa ve özellikle Amerika’da pilot açığının önündeki diğer bir sorunda yine özellikle Amerika’da Okulu bitirdikten sonra herhangi bir hava yoluna girmek için pilot adaylarından binlerce saat çok motorlu ve türbin motorlu (piston motorlu değil) uçakta tecrübe istenmesidir.
Eskiden motorun tipine bakılmazdı ama son yıllarda yerel çalışan ve küçük hava yolları uçakları ile taşımacılık yapan düşük maliyetli hava yolu şirketleri bile Amerika’da bunu istemekte. Amerika’da uçuş okulundan yaklaşık 300 saat ile mezun olan biri 1000 saat yapacak türbin motorlu uçağı nerden bulur ne yapar. Türbin motor istenmeden önce okulu bitirenler genelde öğretmen olup saat yaparlardı. Şimdi durum değişti. Amerikan kapitalist sistemi sayesinde bu duruşma da çözüm getirdi. Türbin motorlu uçakları ile taşımacılık yapan kargo şirketleri olaya el attı. Dediler ki arkadaşım gel bize sağ koltuğa kaptanın yanına otur, uçağımızda hem saatini yap hem de Amerika’da $9000-$10000 tutan type eğitimini bitir, ha ama karşılığında bizden maaş isteme hatta üzerine para ver. İlginç gibi görünse de sistem çalışıyor ve meyvelerini veriyor. Okuldan mezun olan arkadaş ne yapsın bir şekilde bu saatleri yapacak. İşte bu sisteme de ” Pay to Fly” dendi. Yani uçmak için maaş alacağınıza üstüne üstlük çalıştığınız şirkete para vermek anlamına geliyor.
Bütün pilot kuruluşları ve vakıflar bu duruma karşı, FAA hariç. Nedendir bilinmez. Ya kapitalist sistemin ürünü olduğundan yada perdenin arkasında başka bilmediğimiz bir şey var. Sistem Türkiye’ye gelir mi, bir 10 senesi daha var gibi bence. Önce havacılığı üst seviyelere çıkarıp, pilot açığını kapatıp doyuma ulaştırmalıyız ki şirketler seçilenden seçici duruma geçsin. Pay to Fly duyduğum kadarı ile Avrupa’da da yavaş yavaş başlamış durumdadır.
BOEING Firması Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Boeing hali hazırda dünyanın en büyük uzay ve havacılık kuruluşu konumunda. Sadece ticari uçak değil askeri uçak ve ekipman üreten ve uzay konusunda da kendini ürettiği uzay araçları ile kanıtlamış durumda. Kurduğu iki alt kuruluş olan Boeing Ticari ve Boeing Savunma ve Uzay ile üretimine 2 koldan devam etmekte. Ürettiği uçak ve ekipmanları 150 fen fazla ülkeye satan ve destek sağlayan bir kuruluş. Tabi ki bu desteği 65 den fazla ülkede 165.000’den fazla çalışana istihdam sağlayarak gerçekleştirmektedir.
Bizden çok geride olsa da %6 civarlarındaki işsizlik oranının büyük bir problem olarak görüldüğü ABD’de yılda binlerce insana işveren Boeing adeta altın yumurtlayan tavuk konumunda. Boeing sadece iş verme değil kontratları biten işçilerine öncelikle kendi bünyesinde daha sonrada başka şirketlerde iş bulma yani outsourcing yaparak yardımcı olan bir kuruluş. Bu sayede gelecek korkusu olmadan iş başvurusunda bulunulan bir konuma gelmiş durumda. Zaten her yıl %10 a yakın büyüme yakalayan bir şirkette çalışmak bayağı huzurlu. Çalıştım dönemde projesi bitenlerin kontratları bitirilebiliyordu lakin kısa bir sürede başka bir projede iş bulunuyordu.
Rakamlara devam edersek hali hazırda dünyada 10000 ‘den fazla Boeing üretimi jet hava yolu uçağı uçmaktadır ve bu tüm dünyadaki jet hava yolu uçaklarının %48’i eder. 2015 için alınan ticari hava yolu uçağı sayısı 720 civarındadır ve son 4 yılda üretim sayısı %80 arttırılarak bu rakam yakalanmıştır. Önümüzdeki yıllarda yıllık üretimini 900 uçağa çıkarmayı planlamaktadır. Sadece 737 tipi uçaklardan ayda 40 civarı üretmektedir. Bu kadar uçağın tabi ki dünya çapında satış yapılan noktalarda 24 saat üzerinden yapılan teknik servis ve parça yardımını düşünürsek Boeing’in ikmal ve bakım sisteminin ne denli ileri seviyede olduğunu görebiliriz. Rakamlara kargo tarafından bakarsak dünyada uçakla taşınan kargonun % 90’ı Boeing üretimi kargo uçakları ile yapılmaktadır.
Rakamlar inanılmaz gibi görünse de Boeing’in tam 99 yıldır nereye geldiğini açıkça göstermektedir.
Savunma ve uzay tarafı da bir o kadar güçlü olan Boeing onlarca değişik sabit kanatlı uçak ve helikopter üretmiştir. Likid hidrojen ile çalışan Phantom Eye insansız hava aracı Boeing’in son zamanlarda ürettiği göz bebeği uçaklardan biridir.
Türk Havadan İhbar ve Kontrol uçağımız da Boeing in üretimi son teknoloji ürünlerdendir.
Finansal açıdan baktığımızda 2014 itibari ile gelirini 86 milyar dolara, hisse senetleri değerini 91milyar dolara çıkararak 5,8 milyar dolar net kar yapabilen bir şirketten bahsediyoruz. Başta da söylediğim gibi çoğu Avrupa ülkesinin gelirinden fazla gelir elde eden bir şirkettir.
BOEING Firmasının Pilotluk Mesleğine Bakışı
Bu kadar uçak üreten bir firmanın tabi ki pilotaj açısından da ara sıra yayınladığı demeçlere kulak vermek gerekir. Boeing 2013 söyleminde dünyanın önümüzdeki 10 yıl içerisinde yarım milyon pilota ihtiyacı olacağını dile getirmiştir. Sadece ABD hava sahasına bir an baktığımızda 4000’e yakın havada uçak görürüz. Amerikan hava sahası ve havacılığı da Boeing’in öngördüğü şekilde genişlemektedir lakin bu genişlemenin önündeki en büyük problem ülkemizde olduğu gibi pilot açığıdır.
Pilot açığının temelinde ülkemizde ve Asya ülkelerindekinden daha değişik bir problem yatmaktadır. 2005 öncesi ABD’de ve 2010 yıllarında Avrupa’da başlayan ” Low Cost” yani ucuz düşük maliyetli hava taşımacılığı bir anda her şey ile beraber pilot maaşlarını da alt üst etmiş , $2000 ve €2000′ lar civarına düşürmüştür. Sakın 2000 dolar veya euroyu TL ile çarparak yinede iyi para demeyin.
Amerika’da MC Donalds’da çalışan birinin aylık $1600 yaptığını düşünürsek onca stres ve koşuşturmaya değmeyecek bir ücret gerçekten. Hatta o yıllarda hal o denli vahim idi ki Belçika’da ticari pilot eğitiminde iken hava yollarında çalışan pilotların işten atılmamak için dispatcher olduklarını ve ek iş yapmaya başladıklarını duymuştum. Düşünsenize Avrupa’da yaklaşık €60000 Amerika’da $50000 verip pilot oluyorsunuz lakin aylık 2000 dolar veya avro ya çalışıyorsunuz ve uçuş da içtiğiniz kahveyi bile şirketten değil cebinizden içiyorsunuz. Şimdi sorarım size, ki bu soruyu seminerlerimde ve gençlerle konuşurken soruyorum, Avrupa veya Amerika’da pilot olmak ister misiniz?
İşte Avrupa ve Amerika’da pilot açığının sebebi budur. Yani Türkiye’de biz yetiştirecek pilot bulamazken ya da yetiştirecek okul sayısı azlığından yakınırken Avrupa ve Amerika havacılığı doyuma ulaştığından bu fiyatlara çalışacak pilot bulamamaktadır.